Tema 4 Burimet dhe mbetjet si një temë kryesore për të krijuar vlerë……dhe ndikimi më i ulët njerëzor në natyrë
Ekziston gjithmonë një mënyrë për të vepruar mbi burimet ose për të shmangur humbjet; duhet të kihet parasysh.
✔Ripërdoroni / riparioni në mënyrë që produktet dhe materialet të mbahen në ekonomi;
✔Mendoni për konsumin e burimeve dhe gjenerimin e mbeturinave shkaktojnë proaktivitet dhe dizajn për të shuar mbeturinat dhe ndotjen;
✔Shmangni përdorimin e burimeve të pa rinovueshme dhe përmirësoni ato të ripërtëritshme që rigjenerojnë sistemet natyrore.
Parimi Rrethor
Veproni mbi burimet
Shmangni mbeturinat
Mbajtja e produkteve dhe materialeve në përdorim
Ripërdorimi
(nga e njejta industri ose tjeter)
Ripërdorimi
Riparim
Minimizimi i mbetjeve dhe ndotjes
Ulja e përdorimit të tyrePreferoni ato që lejojnë shmangien e humbjeve (pa përbërës toksikë)Përdorni material dytësor («mbeturina» nga industria tjetër
Riloko
Redukto
Riciklo
Riloko
Rigjenerimi i sistemeve natyrale
Preferoni burimet e rinovueshme
Plehëra
Ne jemi mësuar të dëgjojmë për gjurmët e karbonit, emetimet e CO2 ose GHG që çojnë në ngrohjen globale, por ka emisione të tjera që çojnë në prishje të tjera të ekosistemit tonë.
Mbeturinat mund të përkufizohen si çdo grimcë gazi, e lëngshme ose e ngurtë, e lëshuar në ajër, ujë, tokë ose e hedhur për trajtimin e mbeturinave. Ngrohja globale nuk është pasoja e vetme e emetimit të mbetjeve.
Duke menduar ne mënyrë rrethore mund të ketë pasoja të forta pozitive në ndikime të ndryshme në mjedis.
Source: Rachel Jarboe (unsplash.com)
| Mbeturinat janë përgjegjëse për | Pasoja kryesore e dukshme | ||
|---|---|---|---|
|
Ngrohja globale
|
kg CO2-eq
|
Ngrohja e mundshme globale për shkak të emetimeve të gazrave në ajër.
|
Rritja e temperaturës
|
|
Shterimi i ozonit
|
kg CFC-11-eq
|
Emetimet në ajër që shkaktojnë shkatërrimin e shtresës së ozonit stratosferik.
|
Rritja e rrezatimit UVB, melanoma Ndryshimi i bimëve
|
|
Acidimi i tokës dhe ujit
|
kg SO2-eq
|
Acidimi i mundshëm i tokave dhe ujit për shkak të çlirimit të gazrave të tilla si oksidet e azotit dhe oksidet e squfurit.
|
Humbjet e biodiversitetit
|
|
Eutrofikimi |
kg PO4 3−-eq
|
Pasurimi i ekosistemit ujor me elemente ushqyese, për shkak të emetimit të përbërjeve që përmbajnë azot ose fosfor.
|
Lulëzimi/Celja i/e algave
Ndryshimi i jetës ujore
|
|
Krijimi i ozonit fotokimik
|
kg ethene-eq
|
Emisionet e gazrave që ndikojnë në krijimin e ozonit fotokimik në atmosferën e ulët (smog) të katalizuar nga rrezet e diellit.
|
Shëndeti: Kollë, acarim
Alterimi i perimeve
Acidimi i tokës
|
|
Ekotoksiciteti
|
1,4-DCB-eq
|
Ndikimi i substancave toksike të emetuara në mjedis në organizmat e njeriut, ujit të ëmbël, ujit të detit ose tokës.
|
Sëmundjet
Humbjet e biodiversitetit
|