Тема 4 Етикети за управување со животната средина
Овие етикети се доделуваат на компании кои имаат поставено индикаторски системи за одржливо управување на нивната организација. Овие алатки обично се нарекуваат Систем за управување со животната средина (Environmental Management System) и тие им овозможуваат на организациите рамка преку која нивните перформанси врз животната средина можат да се следат, подобруваат и контролираат. Тоа е збир на процеси, чија цел е да се намалат влијанијата врз животната средина на организацијата и да се подобри ефикасноста на работењето.
Од организациите се бара доследно да ги прегледуваат, проценуваат и подобруваат нивните перформанси. Тоа е циклус на континуирано подобрување. Целта на овој постојан циклус е да ги идентификува можностите за подобрување на перформансите врз животната средина на организацијата. Овој систем не укажува на ниво на перформанса на животната средина што треба да го достигнат организациите, но секоја организација има свој ЕМS кој е прилагоден на нејзините сопствени цели (и на нејзините процеси).
Првата година, обично има за цел да изведе најсовремена состојба. После тоа, оваа алатка ќе ги процени подобрувањата на организацијата во однос на нејзините одржливи активности.
Основни компоненти на една EMS:
- Проценка на целите на животната средина на организацијата;
- Анализа на ефектите врз животната средина и законските стандарди;
- Збир на цели на животната средина и цели за намалување на влијанијата врз животната средина и усогласување со законските стандарди;
- Воспоставување на програми за исполнување на овие цели и таргети;
- Мониторирање и мерење на напредокот во постигнувањето на целите;
- Обезбедување на свест за животната средина и компетентност на вработените;
- Проценка на напредокот на ЕМS и реализација на подобрувања.
The continuous improvement cycle
Мотивирањето на организација за постојано подобрување на нејзините влијанија врз животната средина не е лесна задача. Потребно е многу работа со вработените, но може да вклучува и надворешна помош (консултанти, обуки и сл.). Сепак, тоа може да донесе многу повеќе од придобивки кон животната средина (имено подобрени перформанси врз животната средина, спречување на загадување, заштеда на ресурси). Тоа може да им овозможи на организациите да достигнат до нови пазари и нови клиенти и да ги намалат нивните трошоци (на пр. трошоци за даноци на загадување, трошоци за потрошувачка на ресурси). Тоа го подобрува јавниот имиџ на организацијата. Исто така, се докажа дека ја зголемува мотивацијата на вработениот и ја зголемува неговата свест за еколошките проблеми.
Додека некои организации развија сопствен неформален ЕМS, повеќето организации ја имаат усвоено рамката на EMS специфицирана со национални или меѓународни стандарди и нивниот систем помина низ процес на проценка и сертификација наспроти стандардниот пакет на барања за ЕМS. Овој последен пристап е идеален за да гарантира дека вашиот систем ги има вметнато сите применливи процеси. Организациите на кои им биле проценети и заверени системите според овие стандарди, можат да добијат етикета за управување со животната средина. Следниот дел сега ќе ги прикаже најважните делови.
ISO 14001 стандардите се клучен сет на барања за ЕМS. Тој е дел од ISO14000, група на стандарди што се однесуваат на управување со животната средина. Стандардите ISO 14001: 2015 (претходно наречени ISO 14001) содржат општи упатства за спроведување на Систем за управување со животната средина (EMS) со цел да се подобрат перформанси врз животната средина на организацијата. Признаен е ширум светот и е еден од најчесто користените ЕМS standard.
Како што е GSTC, Меѓународната организација за стандардизација (ISO) не доставува директно сертификати на организацијата. ISO ги акредитира телата за сертификација, кои треба да ги следат упатствата за да сертифицираат производ или услуга со ISO стандарди.
ISO14001:2015 поставува и ги отсликува сите политики, процеси, процедури генерално потребни во една организација за успешен ЕМS. Може да се примени на која било организација (од која било големина, вид или природа). Не е нормативен, што значи дека укажува на тоа што треба да се направи, а не како. Може да се прилагоди на барањата на организацијата. ISO 14001: 2015 не наведува прецизни критериуми за ефикасност на животната средина. Организацијата прво ќе утврди кои аспекти на животната средина на нејзините активности (производи и услуги) можат да ги контролираат или да влијаат од перспектива на животниот циклус. ISO 140001: 2015 ќе се применува на овие аспекти на животната средина.
Шемата за еко-управување и ревизија на ЕУ (Eco Management Аudit Scheme – EMAS) е алатка за управување со животната средина лансирана од Европската комисија. Таа е призната во Европската унија. EMAS има за цел да им помогне на организациите подобро да управуваат со нивните еколошки перформанси, нудејќи им алатка што ќе им овозможи да проценат, да пријават и да го подобрат влијанието на нивните активности врз животната средина.
Од ревизијата на регулативата на EMAS, организациите што веќе ги исполнуваат барањата на системот за управување со животната средина (на пример, ISO 14001: 2015) полесно ќе се усогласат со ЕМАS. Три карактеристики за ЕМАS се:
- Перформанса: EMAS ги поддржува организациите кои се подготвени да ги подобрат своите перформанси врз животната средина помагајќи им да ги пронајдат вистинските алатки за мерење на истата.
- Кредибилитет: независноста на процесот на регистрација на ЕМАS е загарантирана со верификација од трета страна.
- Транспарентност: Организациите што го спроведуваат ЕМАS постигнуваат голема транспарентност како внатре во организацијата (со активна вклученост на вработените) така и надвор (со изјава за животна средина).
Европски систем за индикатори за туризам
Европски систем за индикатори за туризам (European Tourism Indicators System-ETIS) е систем на индикатори за одржливо управување со туристички дестинации. Оваа алатка за управување, следење и информирање беше лансирана од Европската комисија во 2013 година.
Оваа алатка за управување има за цел да го подобри одржливото управување со дестинациите преку мерење на сите нивни процеси за управување со одржливост. Ова им овозможува со текот на времето да проценат дали се подобруваат социјалните и влијанијата врз животната средина на нивните туристички активности на дестинациите. Сепак, важно е да се има предвид дека тоа е доброволна алатка за управување, бидејќи се заснова на собирање и анализа на податоци од страна на самиот менаџер на дестинацијата.
ETIS алатката се заснова на 43 основни индикатори кои ги покриваат основните елементи за следење на одржливоста: управување со дестинацијата, економска вредност, социјално и културно влијание и влијание врз животната средина. Ова исто така им овозможува да споредуваат и да прават репер помеѓу дестинациите со текот на времето. Овие индикатори треба често да се мерат. Потоа, исто така постои листа на можни дополнителни индикатори кои можат да му помогнат на менаџерот на дестинација да ја прилагоди оваа алатка според нивните потреби.
Екокампувањето (Ecocamping) е систем за управување со животната средина и квалитетот за местата за кампување. Тие исто така ги советуваат и обучуваат вработените во камповите и им ја доделуваат етикета ECOCAMPING на камповите за успешно спроведување на системот за управување. Оваа ECOCAMPING одликување им дава пристап до широка мрежа. Во моментов, 225 Ecocamping места за кампување се присутни во Германија, Австрија, Швајцарија, Италија, Хрватска и Словенија.
