Θέμα 2 Οι περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις των αποβλήτων τροφίμων στην κυκλική οικονομία

• Σε όλο τον κόσμο, το ένα τρίτο όλων των παραγόμενων τροφίμων χάνεται ή σπαταλάται (1,3 δισεκατομμύρια έως 1,6 δισεκατομμύρια τόνοι / έτος).
• Στην ΕΕ, εκτιμάται ότι το 20% του συνόλου των τροφίμων που παράγονται κάθε χρόνο χάνεται ή σπαταλάται, κοστίζει περίπου 143 δισεκατομμύρια ευρώ. Υπολογίζεται σε 173 κιλά ανά άτομο / έτος.
• Τα απόβλητα τροφίμων αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο έως το ήμισυ των συνολικών οικιακών απορριμμάτων σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση Βιοαερίου.
• 31 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων τροφίμων θα πρέπει να μειώνονται κάθε χρόνο, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της αειφόρου ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών έως το 2030. Συγκριτικά, 88 εκατομμύρια τόνοι απορριμμάτων τροφίμων παράγονται στην Ευρώπη ετησίως.
• Ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών εκτίμησε πρόσφατα το πλήρες κόστος των απορριμμάτων τροφίμων σε 2,6 τρισεκατομμύρια δολάρια, όταν επίσης δημιουργούνται έσοδα από περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
• Ταυτόχρονα, τα τελευταία στοιχεία της Eurostat (2018) δείχνουν ότι 33 εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ένα ποιοτικό γεύμα (που να περιλαμβάνει κρέας, κοτόπουλο, ψάρι ή ισοδύναμου ενός χορτοφάγου) κάθε δεύτερη μέρα.

Όσο αργότερα, κατά μήκος της αλυσίδας, τα τρόφιμα σπαταλούνται τόσο μεγαλύτερες είναι οι περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις. Πρέπει να ληφθεί υπόψη η ενέργεια και οι φυσικοί πόροι που δαπανώνται για την επεξεργασία, τη μεταφορά, την αποθήκευση και το μαγείρεμα, καθώς και τις θερμίδες και τα θρεπτικά συστατικά που περιέχει.

Τα περισσότερα απόβλητα τροφίμων καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής και παράγεται στη συνέχεια μεγάλη ποσότητα μεθανίου. Το τελευταίο είναι ένα αέριο θερμοκηπίου 20 φορές χειρότερο από το CO2 όσον αφορά τα αέρια θερμοκηπίου (GHG), προκαλώντας την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή.

Τα απόβλητα τροφίμων βρίσκονται στην τρίτη θέση, εάν συμπεριληφθούν σε μια λίστα χωρών όπου κατατάσσονται σύμφωνα με τις εκπομπές θερμοκηπίου, αμέσως μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα. Οι 1,6 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων που χάνονται και σπαταλούνται ετησίως εκτιμάται ότι αντιπροσωπεύουν το 8% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.

Καθώς η γεωργία χρησιμοποιεί το 70% του νερού σε ολόκληρο τον κόσμο, τα απόβλητα τροφίμων αντιπροσωπεύουν επίσης μια μεγάλη σπατάλη γλυκών και υπόγειων υδάτινων πόρων.

Η απόρριψη ενός κιλού βόειου κρέατος σημαίνει σπατάλη των 50.000 λίτρων νερού που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή αυτού του κρέατος.

Η απόρριψη ενός ποτηριού γάλακτος σημαίνει σπατάλη σχεδόν 1.000 λίτρων νερού.

Όσον αφορά τη χρήση γης, περίπου 1,4 δισεκατομμύρια εκτάρια γης, το οποίο είναι περίπου το ένα τρίτο της συνολικής έκτασης γεωργικής γης στον κόσμο, χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια τροφίμων που σπαταλούνται.

Αυτό σημαίνει ότι:

• Αυτό το μέρος δεν χρησιμοποιείται ως δάσος ή άγρια γη όπου μπορεί να πραγματοποιηθεί η δέσμευση CO2 και έτσι έχει αρνητικό αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα.
• Εκατομμύρια λίτρα πετρελαίου σπαταλούνται επίσης κάθε χρόνο για να παράγουν τρόφιμα που δεν τρώγονται.
• Τα λιπάσματα χρησιμοποιούνται άσκοπα, γεγονός που έχει και πάλι αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και τη ρύπανση του εδάφους.