Θέμα 1 Πλαστική ρύπανση
«Αν δεν αλλάξει τίποτα, το 2050 στους ωκεανούς θα υπάρχουν τόσα πλαστικά απόβλητα όσα είναι και τα ψάρια. “
Ίδρυμα Ellen MacArthur
Τα πλαστικά άλλαξαν δραστικά την κοινωνία και την οικονομία μας. Το χαμηλό κόστος και η λειτουργικότητά τους, αυξάνουν τη χρήση τους σε όλους τους τομείς της οικονομίας.
Το τρέχον σύστημα πλαστικών θέτει σημαντικές οικονομικές προκλήσεις, με εκτιμώμενη ετήσια απώλεια υλικής αξίας 70-105 δισεκατομμυρίων ευρώ παγκοσμίως, καθώς και περιβαλλοντικές, συμπεριλαμβανομένης της εκτιμώμενης ετήσιας απελευθέρωσης 75.000 έως 300.000 τόνων μικροπλαστικών σε οικοτόπους της ΕΕ.
Από τη γέννηση του πλαστικού στη δεκαετία του ’50 έως σήμερα, η παραγωγή πλαστικών ουδέποτε σταμάτησε να αυξάνεται και η τάση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί.
Αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών
από το 1950 έως το 2014
Παραγωγή μόνο από βασικές πρώτες ύλες με βάση το πετρέλαιο
(δεν περιλαμβάνει βιολογικά, αέρια θερμοκηπίου ή ανακυκλωμένη πρώτη ύλη)
Μια κρίσιμη πρόκληση της γραμμικής οικονομίας πλαστικών είναι η πανταχού παρούσα και συνεχής ρύπανση των πλαστικών, με αποτέλεσμα οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος για την κοινωνία. Από την αρχή της μαζικής παραγωγής τους στη δεκαετία του 1950, η ανθρωπότητα έχει παράγει περίπου 8.300 εκατομμύρια τόνους πλαστικών και το 2016 η παγκόσμια παραγωγή πλαστικών ήταν 335 εκατομμύρια μετρικοί τόνοι. Εκτιμάται ότι περίπου 5.800 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών, που αντιπροσωπεύουν το 70% της συνολικής ποσότητας, έχουν καταστεί απόβλητα, εκ των οποίων το 84% ή 4.900 εκατομμύρια τόνοι έχουν απορριφθεί σε χώρους υγειονομικής ταφής ή στο περιβάλλον.
Όταν τα πλαστικά αντικείμενα δεν απορρίπτονται σωστά, καταλήγουν στη φύση ή στους δρόμους και μολύνουν σημαντικές πηγές νερού.
Ενοχλούν το οικοσύστημα, στον ωκεανό και στη γη, σκοτώνουν ζώα με κατάποση, δημιουργώντας μικροπλαστικά που είναι αρκετά αδύνατο να αφαιρεθούν.
Περισσότερο από το 99% των πλαστικών προέρχονται από πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα – τα οποία είναι μη ανανεώσιμοι πόροι. Εάν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, το πλαστικό θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει το 20% της συνολικής κατανάλωσης πετρελαίου παγκοσμίως έως το 2050.
Η διαδικασία εξόρυξης, μεταφοράς και εξευγενισμού αυτών των ορυκτών καυσίμων και μετά η παραγωγή πλαστικών, μολύνει δισεκατομμύρια τόνους αερίων θερμοκηπίου.
Μετά τη χρήση, τα πλαστικά απόβλητα αποτεφρώνονται συχνά δημιουργώντας εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Εάν συνεχιστεί η αύξηση της παραγωγής και της αποτέφρωσης πλαστικών, οι αθροιστικές εκπομπές έως το 2050 θα υπερβούν τα 56 gigatons CO2e, ή το 10-13% του συνολικού υπόλοιπου προϋπολογισμού άνθρακα.